Jezioro Dobskie

Na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich coraz rzadziej można spotkać miejsca przepełnione ciszą i harmonią natury. Na szczęście są jeszcze takie, w których można spokojnie pożeglować, odpocząć i zrelaksować się, z dala od zgiełku oraz hałasu zatłoczonych miejscowości. Jezioro Dobskie to jedna z tych ostoi, do której motorówki nie mają wstępu.


W okolicy Giżycka

Jezioro Dobskie

Jezioro Dobskie położone jest w powiecie giżyckim, w południowo-zachodniej części kompleksu jeziora Mamry. Znajduje się na wysokości 116,2 m n.p.m. Jego powierzchnia obejmuje 1776 ha. Zbiornik posiada owalny kształt z wyraźnie zaznaczonymi zatokami: Rajcocha oraz Pilwa. Najgłębsze miejsce sięga 22,5 m, natomiast średnia głębokość akwenu to 7,9 m. Zlewnia całkowita obejmuje prawie 58km². Dno zbiornika jest na ogół muliste, mało urozmaicone, z niewielka liczbą głęboczek. W ¼ porośnięte jest roślinnością zanurzoną. W części wschodniej umiejscowione są skupiska głazów, kamieni oraz żwiru.

Jezioro Dobskie – krótka charakterystyka

Ponieważ jezioro ma charakter mezotroficzny, wokół niego roztacza się krajobraz morenowy. Na tym obszarze wzniesienia usypisk lodowcowych sięgają nawet 140 m n.p.m. Brzegi zbiornika są zazwyczaj wysokie, pagórkowate, o łagodnych zboczach. Płaskie obniżenia terenu w znacznej części porośnięte są roślinnością wynurzoną. Zarośla tworzą przede wszystkim trzciny i oczerety. W okolicy można odnaleźć wiele głazów narzutowych, przeważnie szarych (rzadziej różowe granity). Na tym obszarze naliczono ponad 10 tysięcy głazów, o obwodzie przekraczającym 1,5 m. Akwen w głównej mierze otaczają pola uprawne oraz łąki. Wyjątek stanowi część południowa, na terenie której znajduje się kompleks leśny. Nad jeziorem położone są miejscowości Pilwa, Łabapa, Doba, Fuleda, Dziewiszewo, Jerzykowo oraz Radzieje. Większość brzegów zbiornika jest nieprzyjazna dla żeglarzy. Dogodne miejsce do zacumowania łodzi można znaleźć jedynie w zatoce Kąt Rajcocha i jej okolicach (w pobliżu Cypla Dziewiszewskiego).

Powierzchnię jeziora urozmaicają duże wyspy: Heleny, Wysoki Ostrów zwana też Wyspą Kormoranów, Gilma (wpisana do rejestru zabytków), Lipka, Ilmy Wielkie, a także maleńkie, bezimienne wysepki. Wszystkie duże wyspy porastają gęste lasy łęgowe i grądowe. Stanowią one miejsce schronienia wielu gatunków ptaków śpiewających. W części północnej półwyspu, który oddziela Jezioro Dobskie i Jezioro Kisajno, znajduje się głazowisko Fuledzki Róg. Zajmuje ono powierzchnię 6,98 ha. Duże skupisko głazów występujące na tym półwyspie oddaje charakter pierwotnego głazowiska i stanowi przykład reliktowego krajobrazu polodowcowego.

Jezioro Dobskie bez warkotu silnika w tle

Jezioro Dobskie jest jednym z polskich obszarów objętych europejskim programem specjalnej ochrony ptaków. Zbiornik znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu województwa warmińsko-mazurskiego. Na całym obszarze jeziora obowiązuje strefa ciszy. W 1963 zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego został utworzony rezerwat krajobrazowy, który początkowo nosił nazwę „ Głazowisko Fuledzki Róg”, a następnie do ostoi dołączone zostały wyspy na Jeziorze Dobskim oraz Kisajno ( w 1973r.). W 1989 roku Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych uznało obszar Jeziora Dobskiego, wysp (Gilma, Lipka, Wysoki Ostrów, Heleny, Ilmy Wielkie) i półwyspu Fuledzki Róg oraz przyległych lasów za rezerwat przyrody. Obszar o łącznej powierzchni 1818,47 ha określono nazwą „Jezioro Dobskie”. Utworzenie rezerwatu miało na celu

zachowanie swoistego krajobrazu polodowcowego głazowiska Jeziora Dobskiego, a także ochronę miejsc lęgowych ptactwa wodnego oraz błotnego.

Jezioro Dobskie a „Natura 2000”

W rezerwacie bytuje około 23 gatunków ptaków, które są wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz dwa gatunki wyszczególnione w Polskiej Czerwonej Księdze (PCK). Poza dużą kolonią kormoranów, kani czarnej, orlika krzykliwego oraz żurawi, w ostoi gniazdują także: bocian czarny i biały, kania ruda, perkoz, czapla siwa, tracz długodzioby, błotniak stawowy, zbożowy i łąkowy, orlik krzykliwy, bielik, jarząbek, derkacz, żuraw, mewa pospolita i srebrzysta, rybitwa zwyczajna, i czarna, kropiatka, zielonka, derkacz, dzięcioł średni, czarny i białogrzbiety, podróżniczek, gąsiorek, rybitwa rzeczna, zimorodek, ortolan. Jesienią oraz wiosną zbiornik oraz jego brzegi są też miejscem odpoczynku i żerowania migrujących ptaków. W wodach jeziora występują liczne gatunki ryb: jaź, okoń, leszcz, miętus, sieja, a także koza pospolita, minóg rzeczny oraz różanka. Na terenie rezerwatu można spotkać bobra europejskiego, nocka łydkowłosego oraz wydrę. Wśród roślin chronionych odnajdziemy: storczyk plamisty, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów.

Ciekawostki

Kierując się w stronę południowo- wschodniej części jeziora Dobskiego możemy dotrzeć do wyspy Gilma, która posiada kilka wyznaczonych miejsc do zacumowania. Odnajdziemy tam pozostałości pruskiego grodziska Galindów oraz świętego gaju, w którym odprawiano rytuały religijne. Krzyżacy, którzy podbili tereny plemienne Galindów, w miejscu grodziska wybudowali niewielką warownię. W XIX wieku na jej ruinach powstała kaplica, której pozostałości można obecnie podziwiać. O wyspie krążą różnorodne legendy, m.in.: opowieść worku ze złotymi monetami, który ukazuje się w księżycowe noce.

Zobacz również


Zdjęcie pochodzi z Wikimedia Commons na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported. Autor zdjęcia: Schneider Ludwig.