Giżycko, będące perłą Krainy Wielkich Jezior, przyciąga rzesze turystów nie tylko ze względu na malownicze jeziora i wspaniałe lasy. Odwiedziny tego miejsca stwarzają również doskonałą okazję do poszerzenia wiedzy historycznej. Wśród wielu wspaniałych zabytków architektury i historycznych obiektów militarnych, możemy na tym obszarze podziwiać także unikatowe konstrukcje techniczne. Na czołowym miejscu listy do zwiedzania znajduje się wyjątkowy w skali Europy most obrotowy Giżycko. Konstrukcja, która do dzisiaj obsługiwana jest ręcznie przez jednego człowieka, stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną.
Giżycko, będące perłą Krainy Wielkich Jezior, przyciąga rzesze turystów nie tylko ze względu na malownicze jeziora i wspaniałe lasy. Odwiedziny tego miejsca stwarzają również doskonałą okazję do poszerzenia wiedzy historycznej. Wśród wielu wspaniałych zabytków architektury i historycznych obiektów militarnych, możemy na tym obszarze podziwiać także unikatowe konstrukcje techniczne. Na czołowym miejscu listy do zwiedzania znajduje się wyjątkowy w skali Europy most obrotowy w Giżycku. Konstrukcja, która do dzisiaj obsługiwana jest ręcznie przez jednego człowieka, stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną.
Most obrotowy Giżycko – położenie
Odpoczywając na Mazurach warto w swoich planach uwzględnić zwiedzenie wspaniałego zabytku sztuki inżynierskiej. Most obrotowy w Giżycku, wybudowany nad Kanałem Łuczańskim w okolicy ulicy Stanisława Moniuszki, wraz z dwoma innymi mostami przebiegającymi przez kanał, zapewnia sprawną przeprawę drogową i wodną w tym mieście. Konstrukcja mostu waży około 100 ton i jest unikatową budowlą, która ze względu na zastosowane nietypowych rozwiązań technicznych jest niezwykle rzadko spotykaną na naszym kontynencie. Ciekawostkę stanowi fakt, że obracaniem (otwieranie i zamykanie) mostu zajmuje się tylko jedna osoba i nie musi ona używać do tego wielkiej siły. Ręczne obracanie mostu zajmuje jej tylko 5 minut !
Historia mostu
Most obrotowy w Giżycku zbudowano w 1889 roku nad Kanałem Łuczańskim, łączącym jeziora Niegocin i Kisajno. Kanał ten, o długości 2130 metrów, wykopano w latach 1765 – 1772. Konstrukcję mostu obrotowego wykonała firma Beuchelt & Co. Grünberg in Schlesien z Zielonej Góry. W latach 1844 – 1857 most zapewniał dogodne połączenie centrum miasta z pobliską Twierdzą Boyen. Inżynierowie wykonali ruchome przęsło, o długości 20 metrów i szerokości 8 metrów i zastosowali rzadką technikę zwodzenia poprzez obrót przęsła w bok – wzdłuż brzegów kanału. Takie rozwiązanie techniczne było innowacyjne w stosunku do tradycyjnych konstrukcji mostów zwodzonych, których przęsła były unoszone do góry.
Most obrotowy w Giżycku funkcjonował nieprzerwanie, od czasu jego wybudowania do zakończenia II wojny światowej. Wówczas został wysadzony przez wycofujące się z miasta wojska niemieckie. Dopiero w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia konstrukcję poddano odbudowie i modernizacji, polegającej m.in. na wyposażeniu jej w napęd elektryczny. Zainstalowany mechanizm powodował jednak znaczne zniszczenia terenów nadbrzeża, przede wszystkim przez uderzające ze znaczną siłą przęsło mostu. Zastosowany napęd elektryczny po prostu zbyt szybko obracał konstrukcją. W 1985 roku zdecydowano o rozebraniu mostu obrotowego i postawieniu tymczasowego mostu saperskiego. Ta koncepcja nie znalazła jednak aprobaty wśród mieszkańców Giżycka, którzy domagali się przywrócenia pierwotnej konstrukcji. Wola mieszkańców została uwzględniona w planach i w 1993 roku przywrócono oryginalny mechanizm mostu, następnie oddano obiekt ponownie do eksploatacji. Do dzisiaj obsługa mostu obrotowego w Giżycku odbywa się ręcznie, według założeń jego twórców, a most działa bez zarzutu i jest wizytówką Giżycka, i dumą jego mieszkańców.
Zasada działania mostu obrotowego
Łatwość obsługi mostu obrotowego oraz krótki czas tej operacji zapewniają specjalne mechanizmy, do których zaliczają się koła zębate, korby i dźwignie. Obracanie przęsła i przesuwanie go horyzontalnie o 90 stopni, wzdłuż nadbrzeża kanału Łuczańskiego, zajmuje operatorowi zaledwie pięć minut Zdejmuje on najpierw w tym celu blokady i podnosi 100-tonową konstrukcję do góry, za pomocą specjalnych przełożeń kołowych. Następnie, umieszczając korbę w gnieździe obraca całą konstrukcję, posuwając powoli dookoła otworu. Wówczas korba wprawia w ruch obrotowy koło zębate, zamontowane w przęśle, które przemieszcza się jednocześnie wzdłuż zębatej szyny wyprofilowanej w kształcie łuku. Konstrukcja całego mostu spoczywa na dwóch kołach, które osadzone są na specjalnej szynie, w kształcie okręgu oraz wspomnianej szynie zębatej. W ten sposób konstrukcja obraca i odchyla się, przyjmując położenie równolegle do nadbrzeża kanału.
Trwający zaledwie kilka minut zabieg otwierania mostu obrotowego, wzbudza więc uzasadnione zainteresowanie zwiedzających. Turyści, obserwujący operację obracania przęsła, mogą uzyskać specjalny certyfikat. Jest nim okolicznościowy odcisk pieczęci, po który można się zgłosić do operatora mostu.
Dla turysty
Most obrotowy w Giżycku jest jedną z głównych atrakcji turystycznych miasta, przyciągającą w sezonie letnim wielu turystów, którzy chcą obejrzeć moment otwierania lub zamykania mostu. Otwarcie mostu obrotowego w Giżycku, w majowy weekend, od dziesięcioleci symbolizuje początek sezonu żeglarskiego na Mazurach.
Nawet wtedy, gdy most jest otwarty dla ruchu kołowego, ruch wodny pod mostem nie jest zabroniony. Wówczas mogą przepływać pod nim mniejsze łodzie, które mieszczą się w jego prześwicie, ale tylko wtedy, gdy sygnalizator świetlny na to zezwala. Most otwiera się zgodnie z dziennym harmonogramem, który dostosowany jest do rozkładu rejsów statków Żeglugi Mazurskiej.
Most obrotowy Giżycko – praktyczne informacje
W okresie maj – czerwiec oraz wrzesień – październik most jest otwierany dla ruchu wodnego po wcześniejszym uzgodnieniu z obsługą mostu. Czas przeprawy jest ustalony w poniższych godzinach:
- 10.35 – 11.05
- 12.05 – 12.55
- 13.35 – 14.25
- 16.05 – 17.25
W sezonie letnim, tj. od 10 czerwca do 31 sierpnia most otwiera się dla:
ruchu wodnego w następujących przedziałach czasowych:
- 08.05 – 08.25
- 10.35 – 11.05
- 12.05 – 12.55
- 13.35 – 14.25
- 16.05 – 17.25
- 18.35 – 18.55
a przejezdny dla ruchu kołowego:
- 08.30 – 10.30
- 11.10 – 12.00
- 13.00 – 13.30
- 14.30 – 16.00
- 17.30 – 18.30
- 19.00 – 08.00
W okresie: listopad – marzec most zamyka się dla ruchu wodnego.
