Niewielkie, ale bardzo urokliwe jezioro Kirsajty. leży w województwie warmińsko – mazurskim, w gminie Węgorzewo. Kirsajty nie są samodzielnym jeziorem, tylko częścią zespołu znanego pod nazwą Mamry. Unikatowa przyroda, przepiękne krajobrazy i wyjątkowa cisza stanowią o atrakcyjności tego miejsca.
Tam gdzie leżą Kirsajty
Jezioro Kirsajty leży w środkowej, przewężonej, części kompleksu Mamry. Zajmuje obszar pomiędzy jeziorem Mamry Północe a jeziorem Dargin, znajdującym się na południu. Od północy ogranicza je półwysep Kurka, który do niedawna był jeszcze wyspą. Na północnym – zachodzie jest półwysep Ostry Róg. Poprzez wąską cieśninę pomiędzy Ostrym Rogiem i półwyspem Kurka jezioro Kirsajty łączy się z Mamrami Północnymi. Natomiast od południa jezioro zamyka półwysep Kirsajty. Przewężenie w części południowej umożliwia połączenie brzegów jeziora mostem drogowym. Przebiega tędy droga prowadząca ze Sztynortu do Harszu, Pozezdrza oraz Ogonek.
Jezioro Kirsajty – charakterystyka
Kirsajty są jeziorem, które się charakteryzuje nieznacznymi głębokościami. Średnia głębokość akwenu sięga zaledwie 3,2 m. Najgłębsze miejsce jeziora znajduje się w jego północno – zachodniej części, w pobliżu półwyspu Kurka i osiąga wartość 7 m. Część zachodnia jest stosunkowo płytka (poniżej 3 m), natomiast stronę wschodnią charakteryzują największe głębokości.
Kirsajty posiadają rozwiniętą linią brzegową, która w przeważającej części zarośnięta jest roślinnością wodną. W szczególności płaskie brzegi jeziora na ogół otoczone są lasami liściastymi oraz trudno dostępnymi terenami podmokłymi. Na obrzeżach jeziora położone są trzy miejscowości. Na południowym – zachodzie leży Sztynort, na południowym – wschodzie Kirsajty, a na wschodzie miejscowość Skłodowo. Kirsajty są niewielką, uroczą oraz spokojną wsią, stanowiąc przysiółek wsi Harsz. Leżą w bliskim sąsiedztwie Sztynortu, który słynie z kultowego portu na Mazurach oraz z wyjątkowej pod względem historycznym posiadłości – pałacu wschodniopruskiego rodu von Lehndorff. Natomiast wieś Skłodowo od wielu lat pełni rolę bazy turystycznej dla żeglarzy, wędkarzy oraz motorowodniaków i innych amatorów aktywnej rekreacji. Marina Skłodowo mieści do 30 jednostek pływających i oferuje bazę noclegową z dala od tętniących życiem portów.
Wyspy pod ochroną
Na jeziorze znajdują się dwie wyspy. Pierwsza z nich, odznaczająca się podłużnym kształtem, leży w części zachodniej zbiornika i nosi nazwę Sidorkowa. Jest w znacznej części zalesiona. Znajdują się na niej także mokradła oraz bagna. Nieznacznie poniżej wyspy widoczne jest wejście kanału biegnącego w kierunku Sztynortu. Kanał prowadzi do majątku rodzinnego Lehndorffów w Sztynorcie. W chwili obecnej wejście do kanału jest zarośnięte, a sam kanał przypomina raczej rów melioracyjny. Wpłynięcie więc do niego jest niemożliwe.
Po wschodniej stronie zbiornika leży druga, dużo mniejsza wyspa, która nazywa się Ostrowiak. Obie wyspy wchodzą w skład Rezerwatu Przyrody Sztynort. Ochrona rezerwatowa ma na celu zachowanie drzewostanu, który stanowi siedlisko chrząszczy związanych z martwym drewnem m.in.: pachnicę dębową oraz jelonka rogacza. Ochroną objęte są również obszary zatoki jeziora Kirsajty, które stanowią miejsce gniazdowania i grupowania się ptaków wodno – błotnych podczas migracji.
Szlak wodny
Przez Kirsajty przebiega szlak kajakowy i szlak Żeglugi Mazurskiej. Biegnie on od strony północnej, wzdłuż zachodniej strony akwenu w kierunku przesmyku, pod mostem Sztynorckim, łączącym oba brzegi jeziora. Przez malownicze wody jeziora przepływają Statki Żeglugi Mazurskiej na trasie Giżycko – Węgorzewo – Giżycko. Powierzchnia jeziora zajmuje obszar około 207 ha, z czego około 4 ha zajmują wyspy. Brzegi akwenu są niezbyt przyjazne dla wypoczynku, w części wschodniej mocno zarośnięte sitowiem i zabagnione, natomiast w zachodniej zalesione. Gniazdujące tu liczne gatunki ptaków wodnych stanowiły przyczynek do objęcia jeziora Kirsajty ochroną rezerwatową. Dlatego na szlaku żeglugowym dostępny jest wyłącznie oznakowany tor wodny, biegnący przez środek jeziora. W południowej stronie Kirsajty łączą się poprzez cieśninę z jeziorem Dargin. Most drogowy przerzucony nad cieśniną, stanowi doskonały punkt widokowy na jezioro Kirsajty oraz jezioro Dargin. Na filarze mostu znajduje się pamiątkowa tablica, poświęcona Andrzejowi „Balonowi” Tarasiewiczowi (odsłonięta w 1999 r.)
Jezioro Kirsajty – ciekawostki
- W 1963 roku na jeziorze Kirsajty ekipa Jerzego Kawalerowicza kręciła sceny do ekranizacji filmowej powieści historycznej Bolesława Prusa pt. „Faraon”. Specjalnie na potrzeby filmu zrekonstruowano starożytny egipski statek. Stworzono także sztuczną wyspę na jeziorze, którą umiejscowiono w pobliżu Giżycka. W ramach promocji odnowionej cyfrowo wersji filmu, w 2019 roku Żegluga Mazurska zorganizowała rejs retrospektywny na jeziorze Kirsajty.
- Obszar, obejmujący Półwysep Kirsajty był niegdyś wyspą. Obecnie połączony jest z lądem groblą oraz mostem drogowym. Podobnie Kurka, położona na północnym- wschodzie jeziora Kirsajty, na skutek zarastania zbiornika została przekształcona w półwysep.
Zobacz również
- Jezioro Mamry – Polskie jezioro numer dwa!
- Jezioro Harsz – jedno z najczystszych zakątków Mazur
- Jezioro Kisajno – zbiornik wśród sosnowych lasów
- Muzeum Kultury Ludowej Węgorzewo – poznaj tradycje i zwyczaje regionu
Zdjęcie pochodzi z Wikimedia Commons na licencji GNU Free Documentation. Autor zdjęcia: Bariusz0.
