W niewielkiej odległości od Mikołajek znajduje się zakątek, który warto poznać dokładniej. Na wschód od miasta położone jest małe zarastające jezioro Łuknajno objęte rezerwatem, uznanym przez UNESCO za światowy rezerwat biosfery. Obserwację życia w rezerwacie umożliwiają wieże widokowe, do których prowadzą oznakowane szlaki.
Nad jeziorem Łuknajno
Akwen leży 5 kilometrów na wschód od Mikołajek, na północ od największego polskiego jeziora – Śniardwy. Ze Śniardwami łączy go wąski kanał o długości 500 metrów. Jezioro Łuknajno jest zbiornikiem polodowcowym, typu wytopiskowego, powstałym w czasie wytapiania się pozostałości wycofującego się lodowca, tzw. martwego lodu. Leży na wysokości 115 metrów n.p.m. Zajmuje obszar 680 ha, w najszerszym miejscu ma 2,9 km. Najdłuższy odcinek od jednego do drugiego krańca wynosi 3,3 km. To bardzo płytki akwen z zaawansowanym procesem zarastania. Średnia głębokość jeziora wynosi 0,6 metra, a w najgłębszym miejscu sięga zaledwie 3,0 m. Długość linii brzegowej przekracza 10 km.
Dno jeziora Łuknajno jest grząskie i muliste, porośnięte zwartym skupiskiem ramienic. Brzegi akwenu są prawie płaskie, otoczone szerokim pierścieniem trzcinowisk i szuwarów. Tuż przy nich znajdują się rozległe torfowiska niskie, które częściowo porośnięte są zaroślami wierzbowymi lub łąkami. W części południowej rośnie skupisko typowej olszyny.
Jezioro Łuknajno – rezerwat biosfery UNESCO
Łuknajno jest częścią Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Zajmuje obszar w najbogatszej przyrodniczo części Wrzosowiska Mikołajki, zwanej Wielką Knieją. Akwen objęto światowym rezerwatem biosfery i od 1977 roku znajduje się pod międzynarodową ochroną, funkcjonując jako rezerwat uznany przez UNESCO. Rok później zbiornik został również wpisany na listę Konwencji Ramsar w ramach ochrony obszarów wodno-błotnych. Dzięki temu, wszystko na tym obszarze pozostało nietknięte ludzką ręką. Powierzchnia rezerwatu wynosi 1189,11 ha.
Jezioro Łuknajno jest płytkim zbiornikiem, którego eutrofizacja przebiega w szybkim tempie. Linia brzegowa jest gęsto porośnięta bujną roślinnością, są to głównie trzciny i turzyce, zbiorowiska wierzb oraz olszyny. Miejsce to wraz z otaczającymi łąkami stanowi unikalną ostoją, więc chroni bardzo liczne kolonie łabędzi oraz inne ptactwo wodne-błotne. Dzięki temu, ochroną objęta jest najliczniejsza w skali europejskiej kolonia łabędzia, licząca ponad 1000 osobników.
Jezioro Łuknajno podlega wielu zagrożeniom, największym jest eutrofizacja wody, spowodowana spływem składników odżywczych z pobliskich pól, a także inwazyjnym działaniem norki amerykańskiej. Od kilku lat wdrażany jest plan zarządzania rezerwatem, w celu zachowania jego unikalnych walorów.
Raj dla ornitologów
Nad jeziorem Łuknajno można spotkać około 200 gatunków ptaków. Oprócz licznych kolonii łabędzia niemego, swoje miejsce gniazdowania znajduje tu około 125 gatunków ptaków lęgowych . Przybrzeżny pas trzcin zamieszkują miedzy innymi takie ptaki jak: perkoz dwuczubny, zausznik, błotniak stawowy, derkacz, kobuz, rybitwa zwyczajna i czarna, łyska, kaczka krzyżówka. Nad brzegiem, w szuwarach i trzcinach żyje ponadto: wodnik, kokoszka wodna, kureczka nakrapiana, bąk, bączek, czapla siwa, kokoszka mała, gągoł, także rzadkie w Polsce: hełmiatka i wąsatka. Nad Łuknajnem można zobaczyć polujące drapieżniki: bieliki, rybołowy i kanie rdzawe.
Najbardziej spektakularnymi ptakami występującymi w rezerwacie są długoszyje łabędzie nieme. Te dostojne ptaki, słyną z wierności, więc nad jeziorem Łuknajno mają swoje liczne siedliska. Kiedyś w okresie przelotów zatrzymywało się tu nawet do 2 500 sztuk. Dzisiaj liczba tych ptasich piękności uległa zmniejszeniu, głownie za sprawą inwazji norki amerykańskiej, która żeruje na gniazdach łabędzi.
Należy pamiętać, że na Łuknajnie obowiązuje strefa ciszy, czyli na całym obszarze obowiązuje całkowity zakaz używania jednostek wodnych, napędzanych silnikami spalinowymi. Ptaki można obserwować jedynie z wież obserwacyjnych, ustawionych na brzegach. Stanowi to ogromną zaletę, docenianą przez miłośników podziwiania unikalnej, mazurskiej przyrody. Warunki w obrębie rezerwatu sprzyjają również występowaniu niektórych ssaków. Wokół jeziora Łuknajno można wypatrzeć: jenota, dzika, wydrę, tchórza, lisa, borsuka oraz kunę. Można spotkać tu także rzęsorka, karczownika ziemnowodnego, czy wreszcie zadomowioną norkę amerykańską.
Spacer nad jeziorem
Wypoczywając nad jeziorem Łuknajno, nie spotkamy tłumów, a także tradycyjnych stoisk i kiosków z lodami, czy pamiątkami. Łuknajno jest prawdziwą oazą spokoju, którą uwielbiają nie tylko ornitolodzy – to miejsce, w które zapuszczają się miłośnicy dzikiej natury. Wzdłuż południowo-zachodniego brzegu zbiornika znajduje się urokliwa, 8-kilometrowa ścieżka przyrodnicza, z której można podziwiać bogactwo ekosystemu. Przy ścieżce usytuowane są cztery wieże widokowe. Stanowią one doskonałe miejsce do obserwowania miejscowej fauny i flory. Dla rowerzystów wytyczono dłuższą, 11-kilometrową trasę dokoła jeziora Łuknajno.
6 przystanków na ścieżce przyrodniczej jeziora Łuknajno
Stacja 1 – Działki
Początek ścieżki znajduje się w Mikołajkach w pobliżu cmentarza, skąd prowadzi szlak wzdłuż ogrodów działkowych, znajdujących się po prawej stronie.
Stacja 2 – Łąki ostrogowcowe
Za ogrodami działkowymi na sporym obszarze rozciągają się łąki ostrogowcowe. Rosną tu takie rośliny jak: cykoria, wierzba oraz występują ptaki m.in.: dzierzby, żółtodzioby, żurawie, kruki i myszołowy.
Stacja 3 – „Raj” na łąkach
Ścieżka dalej biegnie przez tamę, a następnie przez łąki. Można zobaczyć tu unikalne rośliny i ptaki: koniczynę białą i żółtą, chabra łąkowego, koniczynę rogową, poklasztora oraz przepiórki.
Stacja 4 – Samotny Świerk
Następnie po drodze napotykamy Samotny Świerk, na którym często przysiadają: myszołów zwyczajny, kruk, orlik krzykliwy i błotniak.
Stacja 5 – Jezioro Łuknajno
Kolejny fragment ścieżki prowadzi przez krzaki do wieży widokowej przy brzegu jeziora Łuknajno. Z wieży doskonale widać oba jeziora: Łuknajno i Śniardwy.
Stacja 6 – W rezerwacie przyrody
W rezerwacie przyrody jezioro Łuknajno z wież obserwacyjnych można podziwiać liczne gatunki ptaków drapieżnych oraz odpoczywające na wodzie gęsi, czaple, kaczki łyski czy łabędzie. Płytkie wody jeziora stanowią doskonałe miejsce na tarlisko płoci.
Zobacz również
- Mazurski Park Krajobrazowy, czyli największy park krajobrazowy w Polsce!
- Papugarnia Mazury w Wilkasach
- Jezioro Kruklin i zatopiony las sosnowy
- Jezioro Kisajno – zbiornik wśród sosnowych lasów
- Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Zdjęcie użyte we wpisie: Marek Mróz, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}