Nad północno – wschodnim brzegiem jeziora Niegocin, wznosi się wzgórze, zwane kiedyś Górą Stołową. Stoi na nim krzyż Świętego Brunona z Kwerfurtu i jego osiemnastu towarzyszy. Misjonarz z Kwerfurtu w 1009 roku poniósł męczeńską śmierć z rak pogańskich Prusaków. Obecnie pod miejsce upamiętnienia prowadzi dwuipółkilometrowa ścieżka ze stacjami w formie kapliczek z polnych kamieni.
Śladem legendy o Brunonie z Kwerfurtu
Wedle licznych legend, prawdopodobnie w tym miejscu niemiecki misjonarz – Brunon z Kwerfurtu, wraz z 18 towarzyszami 9 marca 1009 roku poniósł męczeńską śmierć z rak pogańskich Prusów zamieszkujących tereny Pojezierza Mazurskiego. Święty Brunon, zgodnie z wolą króla polskiego, prowadził misję ewangelizacji terenów królestwa. Historycy uważają, że właściwie to wzgórze nad brzegiem jeziora w Giżycku było wcześniej miejscem pogańskiego kultu, a król Polski Bolesław Chrobry wykupił poćwiartowane ciało Św. Brunona z Kwerfurtu oraz jego towarzyszy. Ewangelicy w 1910 roku wznieśli na wzgórzu żeliwny krzyż, aby uczcić jego męczeńską śmierć. Natomiast katolicy w latach 1907-1909 wybudowali kaplicę, a w późniejszym okresie postawili Kościół Św. Brunona, konsekrowany 26 czerwca 1938 roku. Obecnie Krzyż Świętego Brunona z Kwerfurtu jest obiektem ważnym w historii regionu i częstym celem turystycznych wycieczek oraz pielgrzymów. Przebywając w okolicach Giżycka warto poświecić czas na jego odwiedzenie.
Kim był Święty Brunon z Kwerfurtu?
Święty Bruno urodził się w 974 roku na zamku Querfurt niedaleko Merseburga. Pochodził ze szlacheckiej rodziny grafów z Kwerfurtu i był spokrewniony z cesarską rodziną saską. Postać Św. Brunona była mocno związana ze znanym misjonarzem – Św. Wojciechem i podobnie jak on kształcił się w Magdeburgu w latach 985-994. Następnie przebywał w klasztorze benedyktynów w Rzymie oraz w eremie Św. Romualda koło Rawenny (998-1002). Misjonarz towarzyszył cesarzowi Ottonowi III w drodze do Rzymu, gdzie w 999 roku złożył śluby zakonne i przyjął imię Bonifacy.
Św. Brunon z Kwerfurtu kontynuował misję swojego wielkiego poprzednika, nawracając w czasie podróży mieszkańców obecnego terytorium Węgier oraz Prus. Prawdopodobnie jego piórem napisane zostały dwa opisy życia i męczeńskiej śmierci Św. Wojciecha. W 1008 roku przybył do Polski na dwór Bolesława Chrobrego z zamiarem kontynuowania misji Św. Wojciecha. O ile jednak żywot i męczeństwo Św. Wojciecha (patrona Polski) zostało szeroko opisane, o tyle postać Św. Brunona z Kwerfurtu i jego dokonania misyjne we wczesnopiastowskiej Polsce są prawie nie znane. Święty Brunon był wytrwałym zwolennikiem pojednania Wschodu i Zachodu, orędownikiem pokoju między narodami. Podjął ogromny trud ewangelizacji narodów i przyczynił się do ich rozwoju kulturalnego.
Krzyż Świętego Brunona – miejsce pielgrzymek
Legendę o śmierci Św. Brunona na brzegu jeziora Niegocin propagował lokalny pastor Ernst Trincker, który najprawdopodobniej skłonił parafian do ufundowania żeliwnego krzyża. Krzyż Świętego Brunona zaczęto stawiać na wzgórzu (zwanym wtedy Tafelberg) w 900-letnią rocznicę śmierci męczennika. Przy jego konstruowaniu zainspirowano się oczywiście krzyżem stojącym w północnej nasadzie Mierzei Wiślanej (obecnie w obwodzie Kaliningradzkim), wystawionym dla uczczenia miejsca prawdopodobnej śmierci Św. Wojciecha.
Krzyż znajduje się na wzgórzu, które współcześnie przyjęło nazwę „Wzgórza Św. Brunona”. Obiekt ten jest celem corocznych procesji i miejscem ekumenicznych spotkań wszystkich chrześcijan zamieszkujących oraz odwiedzających Mazury. Na krzyżu widnieją dwie tablice informujące o celu jego wystawienia: w języku polskim i niemieckim. Oryginalna niemieckojęzyczna tablica Krzyża Św. Brunona znajduje się w kościele ewangelicko-augsburskim w Giżycku (przy pl. Grunwaldzkim), natomiast obecna jest kopią, do której dołączono tablicę w języku polskim.
Odsłonięcie krzyża Świętego Brunona z Kwerfurtu było podniosłą i w efekcie patriotyczną uroczystością. 30 października 1910 roku mieszkańcy Giżycka: zarówno katolicy, jak i ewangelicy, wspólnie uroczyście poświęcili krzyż upamiętniający męczeńską śmierć Św. Brunona. W ceremonii uczestniczyło wielu znakomitych gości.
Krzyż Świętego Brunona odnowiono w 2009 roku w tysięczną rocznicę śmierci męczennika.
Krzyż Świętego Brunona – ulubione miejsce turystów
Od czasu postawienia krzyża na Wzgórzu Św. Brunona, miejsce to stało się jednym z najbardziej ulubionych kierunków spacerowych mieszkańców Giżycka oraz turystów. Wzgórze to jest również bardzo popularnym zakątkiem rodzinnych spotkań weekendowych, ponieważ leży zaledwie 1,5 km od centrum Giżycka i jest malowniczo usytuowane pomiędzy jeziorem Niegocin i Twierdzą Boyen.
Do Krzyża Św. Brunona z Kwerfurtu można dojść ścieżką spacerową, która biegnie nieopodal linii kolejowej z Giżycka do Niegocina – Wilkasy. Amatorzy jednośladów do wzgórza mogą dojechać ścieżką rowerową, wzdłuż brzegu jeziora Niegocin lub ulicą Św. Brunona.
Wzgórze Św. Brunona sąsiaduje z innymi atrakcjami turystycznymi Giżycka. Również w najbliższej odległości znajdują się:
- unikatowa Twierdza Boyen
- zabytkowy most obrotowy w Giżycku (są tylko dwa tego typu w Europie)
- zabytkowa wieża ciśnień z kawiarenką na tarasie widokowym
- plaża miejska i molo w Giżycku oraz port Żeglugi Mazurskiej
- ekomarina w Giżycku
Warto wiedzieć
- Aktualnie w Giżycku znajduje się jeden kościół, którego patronem jest Św. Brunon z Kwerfurtu. Męczennik jest również patronem Giżycka.
- Spod kościoła Św. Brunona, znajdującego się przy ul. Pionierskiej, poprzez Park im. Rogera Goemaera, aż pod krzyż na wzgórzu prowadzi 2,5-kilometrowa ścieżka plenerowa – droga krzyżowa ze stacjami-kapliczkami, wykonanymi z polnych kamieni. Co roku przed Wielkanocą odbywa się tu misterium pasyjne.
- Ze wzgórza Świętego Brunona roztacza się piękny widok na jezioro Niegocin i usytuowane nad nim Giżycko. Co więcej, niektórzy twierdzą, że być może walory widokowe i atrakcyjność wzgórza, a nie historyczny przekaz, zdecydowały o wyborze tego miejsca.
